آمار بهداشت دهان و دندان در ایران
همیشه در تمامی کشورها بهداشت دهان و دندان از اهمیت خاصی برخوردار است. دهان عضو مهمی از بدن می باشد، زیرا افراد از طریق ارتباط کلامی با هم ارتباط برقرار می کنند. عدم توجه به سلامت آن باعث بروز بیماریهای گوارشی هم می شود. علاوه بر موارد ذکر شده، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ، تاکنون هزینه های بسیاری را بر دولت و مردم وارد کرده است.
در این مقاله به بهداشت دهان و دندان که در سال 1391 توسط دانشگاه شهید بهشتی بیان شده است می پردازیم.
آمار بهداشت دهان و دندان
طبق آخرین آمار به دست آمده 46200 نفر از رده های سنی مختلف و با تراکم جغرافیایی انجام شده است. از این تعداد ۴۶ درصد مذکر، ۵۴ درصد مونث، ۶۲ درصد شهری و ۳۸ درصد روستایی بودند. حداقل هر نمونه در رده های سنی استاندارد جهانی سازمان بهداشت 9 هزار نفر بوده است.
البته بدیهی است که با بالارفتن هزینه ها و کاهش درآمد ها این آمار تغییر کند و بسیار وخیم تر از آمار ارائه شده باشد.
در این بخش به چند نکته مهم در رابطه با آمار ذکر شده در تمام رده های سنی می پردازیم:
کودکان بدون پوسیدگی دندان انگشت شمارند
رئیس مرکز تحقیقات دندانپزشکی ضمن مروری بر اطلاعات بهداشت دهان و دندان و شاخص‌های ارزیابی شده، اظهار داشت: میزان شاخص سلامت دهان در دندانهای شیری (dmft) برابر ۱۶.۵ بوده است. ۸۶ درصد این شاخص مربوط به دندانهای شیری پوسیده ، حدود ۵ درصد دندانهای کشیده شدهاست. جالب است بدانید فقط ۹ درصد دندان‌ها پوسیده ، ترمیم شده‌اند.
وی میزان کودکان فاقد پوسیدگی (caries-free) در رده سنی را ۷.۱۲ درصد اعلام کرد و افزود: وضعیت سلامت دندانهای دائمی (DMFT) در کودکان با گروه سنی ۱۲ ساله برابر ۹.۲ است. تقریبا ۸۲ درصد این شاخص مربوط به دندانهای پوسیده، ۳ درصد دندانهای کشیده شده و ۱۵ درصد دندانهای پر شده است.
البته ۴. ۲۷ درصد کودکان در این گروه سنی ، کلا فاقد پوسیدگی دندان هستند. در هر دو گروه سنی، بیش از ۸۰ درصد درمانهای مورد نیاز مربوط به دندانهای پوسیده، جهت پاسخگویی لازم صورت نگرفته است.
85 درصد دندان های پوسیده نوجوانان کشیده شده است!
وی با اشاره به شاخص ۴۲. ۳= DMFT در گروه سنی ۱۵ ساله‌ها بیان کرد: حدود ۷۵ درصد این شاخص بهداشت دهان و دندان مربوط به دندانهای پوسیده، ۶ درصد کشیده شده و ۱۹ درصد ترمیم شده است. تنها ۴ درصد از کودکان در این گروه سنی بطور کامل ، فاقد پوسیدگی دندانی هستند.
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری اظهار داشت: این شاخص برای گروه سنی ۴۴ - ۳۵ سال برابر ۹۸.۱۳ و برای گروه سنی ۷۴ - ۶۵ سال برابر ۲۵.۲۷ است. در این دو گروه سنی تعداد قابل توجهی از دندانهای پوسیده درمان نشده منجر به کشیدن شدند. به صورتی که درصد دندانهای کشیده شده به ترتیب ۴۰ درصد و ۸۵ درصد در این دو گروه سنی است.
50 درصد سالمندان بدون دندان مانده اند
شاخص سلامت لثه (CPI) نیز به همین ترتیب با افزایش سن رو به افزایش است. این بالارفتن از نظر شیوع و شدت نشأت می گیرد. این عامل مؤثری در کشیده شدن و از دست دادن دندانهای دائمی در گروه‌های سنی بالغین و سالمندان محسوب می‌شود. در واقع میزان هر دو شاخص در اکثر مناطق شهری پائین‌تر از مناطق روستایی است. جالب است بدانید شیوع آن در جنس مذکر کمتر از جنس مونث گزارش شده است.
با توجه به عدم انجام درمانهای زودهنگام برای پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه، بیش از ۵۰ % سالمندان کشور دندانهای خود را از دست داده‌اند.
هزینه بالای بهبود بخشیدن به شرایط
این نکته از آنجایی مهم است که هزینه درمانهای مورد نیاز گروه‌های سنی ذکر شده بسیار بالا است. به نحوی که اگر وزارت بهداشت کل بودجه خود را برای درمانهای دندانپزشکی اختصاص دهد کماکان پاسخگوی نیازهای موجود نخواهد بود.
حال اگر فرض کنیم این هزینه کلان تأمین و پرداخت شود. باز کوچکترین تغییری در ارتقاء شاخص‌های سلامت دهان جامعه اتفاق نخواهد افتاد. زیرا شاخص‌های سلامت دهان فقط با افزایش تعداد دندانهای سالم ارتقاء پیدا می‌کند نه با ترمیم آنها.